در تمام خودروها نیروی موتور یا به چرخ های عقب، یا به چرخ های جلو و یا به هر چهار چرخ منتقل می شود.
به اتومبیل هایی که در آنها نیرو به دو چرخ عقب یا دو چرخ جلو منتقل می شود ( 2WD ) و به خودروهایی که نیرو
به هر چهار چرخ منتقل می شود ( 4WD ) یا همان دو دیفرانسیل می گویند و در دو نوع موقت و دائم هستند که در
نوع موقت، راننده بسته به موقعیت، توسط اهرم یا دکمه مخصوص وضعیت آن را مشخص می کند که نیرو به
دو چرخ منتقل شود یا چهار چرخ که البته این اهرم یا یا دکمه در خودروها متنوع می باشد.
ویژگی های سیستم دیفرانسیل جلو
بسیاری از وسایل نقلیه به صورت تک دیفرانسیل ( 2WD ) هستند و در آنها نیروی خروجی موتور تنها به یک جفت
از چرخها منتقل میشود. بسیاری از خودروهای امروزی، مینی ونها و حتی برخی شاسی بلندهای کراس اور نیز از
سیستم دیفرانسیل جلو استفاده میکنند؛ چرا که کاربرد این سیستم، هم از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است. همین
طور فضای بهینهای در طراحی ایجاد میکند و نقش تعیین کنندهای در ایجاد فضای مناسب برای پاها در صندلیهای
عقب دارد. در شرایط لغزنده، سیستم ( FWD ) از توزیع وزن مناسب بر روی چرخهای جلو بهره میبرد؛ چرخهایی که در این
حالت، هم برای سیستم فرمان و هم برای ایجاد کشش استفاده میشوند.
ویژگی های سیستم دیفرانسیل عقب
سیستم دیفرانسیل عقب ( RWD ) معمولاً در پیکاپ ها و شاسی بلندهای مبتنی بر تراکها و همینطور
خودروهای اسپورت و سدان های با عملکرد بالا مشاهده میشود. برای تراکها، دیفرانسیل عقب امکان استفاده
از قطعات سنگین و حجیم را فراهم میآورد و هنگام بارگیری با وزن بالا، کشش بهتری را ایجاد میکند.
برای یک خودرو با عملکرد بالا، دیفرانسیل عقب با توزیع وزن با تناسب بیشتر بین دو محور، هندلینگ را بهبود
میبخشد و با کاستن از وظیفه چرخهای جلو، آنها را در شرایط بهتری برای سیستم فرمان قرار میدهد. امّا در
همین حال، باید توجه داشت که استفاده از دیفرانسیل عقب، کشش کمتری را در مسیرهای لغزنده به همراه خواهد داشت.
ویژگی های سیستم دیفرانسیل 4 چرخ متحرک هوشمند ( اتوماتیک )
همانطور که از نام این سیستم برمیآید، سیستم ( AWD ) نیرو را به هر گوشه از خودرو منتقل میکند. این سیستم در
هنگام شتاب گیری، بیشتر کشش را در جلو ایجاد میکند. ولی مزیت و کارایی آن بیشتر در شرایط زمستانی و رانندگی
در یک مسیر متعادل خارج از جاده است. بسیاری از سیستمهای AWD در ابتدا نیرو را به یک جفت از چرخها،
عقب یا جلو، منتقل میکنند و وقتی لغزش تشخیص داده شده، نیرو به چرخهایی که بیشترین کشش را دارند، ارسال
میشود. سیستمهای دیفرانسیل AWD بهویژه در شرایط آب و هواییای که مدام در حال تغییر باشد یا رانندگی در
مسیری با بارش متناوب برف و یخبندان مفید واقع میشود. از این سیستم معمولاً در شاسی بلندهای مبتنی بر خودروهای
ساده و همینطور بسیاری از خودروها و مینی ونها استفاده میشود.
ویژگی های سیستم دیفرانسیل چهار چرخ متحرک
با اینکه در تبلیغات خودرویی معمولاً از عناوین AWD و 4WD به جای یکدیگر استفاده میشود، ولی این دو
در واقع، دو چیز متمایز هستند. در حالت کلی، سیستم دیفرانسیل چهار چرخ محرک (4WD) برای شرایط سخت
رانندگی آفرود مانند بالا رفتن از تختهسنگها، عبور از آبهای عمیق و رانندگی در سراشیبیهای تند با سطح
لغزنده و با کشش کم بهینهسازی شده است. برخی از سیستمها، دارای دیفرانسیلهایی هستند که امکان قفل
شدن برای ایجاد بیشترین کشش را فراهم میکند و در همین حال میتواند سرعت چرخهای راست و چپ و همینطور
محورهای جلو و عقب را تنظیم کند.
سیستمهای مدرن 4WD میتوانند به تمام وقت، اتوماتیک یا پارهوقت باشند. « تمام وقت » به این معناست که این
سیستمها همیشه فعال خواهند ماند. در حالت « اتوماتیک »، خودرو به صورت خودکار بین دو حالت تک دیفرانسیل
و دو دیفرانسیل سوئیچ میکند. در حالت «پارهوقت» نیز راننده باید به صورت دستی بین دو حالت دو و چهار چرخ
متحرک شیفت انجام دهد. در خودروهای با سیستم دیفرانسیل چهار چرخ متحرک به صورت «پاره وقت»، نباید در
زمینهای خشک در حالت 4WD رانندگی کرد، زیرا این امر میتواند به سیستم پیشرانه خودرو آسیب بزند.
اگر آفرود بازهای حرفهای را کنار بگذاریم، بسیاری از رانندگان هیچوقت به قابلیتهای بیشتری که
سیستمهای 4WD نسبت به AWD ها در دسترس قرار میدهند، احتیاج پیدا نمیکنند.
برای شرایط بارندگی و برفهای بسیار کم، سیستمهای دیفرانسیل دو چرخ محرک عملکرد خوبی خواهند داشت و
برای بسیاری از وسایل نقلیه، دیفرانسیل جلو، تنظیم مناسبی خواهد بود. البته برای خودروهای با عملکرد بالا،
سیستم دیفرانسیل عقب ترجیح داده میشود، ولی در همین حال، سیستم AWD میتواند باعث افزایش کشش شده
و هندلینگ شرایط آبوهوایی خشک را بهبود بخشد.
سیستم دیفرانسیل تمام چرخ متحرک بهویژه در هوای طوفانی، به قابلیت حفظ خودرو در مسیر در هنگام شتاب گیری
اضافه میکند و برای بسیاری از شرایط برفی نرمال و گشتهای ساده خارج از جاده مناسب است. ولی اگر میخواهید
در یک شرایط برفی سخت یا آفرود واقعی رانندگی کنید، و یا به رانندگی خارج از جاده عادت همیشگی دارید، حتماً باید
به سراغ گزینه 4WD بروید و همینطور فاصله زیادی نسبت به سطح زمین ایجاد کنید. در همین حال، باید توجه داشته
باشید که استفاده از هریک از سیستمهای AWD یا 4WD وزن قابل توجهی را به خودروی شما اضافه میکند و مصرف سوخت
آن را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
یکی از دلایلی که بیشتر افراد به سراغ یک وسیله نقلیه کاربردی اسپرت میروند، وجود اطمینان بیشتر در کشش با
دیفرانسیل چهار چرخ متحرک است. این در حالی است که بسیاری از محدودیتهای AWD و 4WD باخبر نیستند.
با اینکه توزیع نیروی به کل چهار چرخ موجب افزایش کشش در خط مستقیم میشود، ولی هیچ تفاوتی در زمینه
ترمز گیری در مقایسه با یک سیستم 2WD ایجاد نمیکند؛ چرا که همه وسایل نقلیه دارای ترمزهای چهار چرخ هستند.
همچنین رانندگان معمولاً هنگامی با یک خودروی AWD یا 4WD رانندگی میکنند، نسبت به هشدارهای رانندگی در
شرایط لغزنده کم توجه هستند؛ موضوعی که میتواند عواقبی چون انحراف از جاده و یا غلت زدن در هوا را برای آنها
به همراه داشته باشد. سیستم دیفرانسیل چهار چرخ متحرک امکان شتاب گیری بیشتر را در شرایط لغزنده برای خودرو
فراهم میکند.
منابع:
گروه فنی خودرو گراف
گروه صنعت و معدن باشگاه خبرنگاران جوان